Γονικές παροχές: Ευνοϊκές συνθήκες για χιλιάδες πολίτες να μεταβιβάσουν εν ζωή τις περιουσίες τους στα παιδιά τους ή να τους δώσουν χρήματα για να τα βοηθήσουν σε αγορές περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας έχουν τεθεί σε ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2021.
Από την ημερομηνία αυτή οι γονικές παροχές ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων συνολικής αξίας μέχρι και 800.000 ευρώ, καθώς επίσης και οι γονικές παροχές χρηματικών ποσών μέχρι 800.000 ευρώ, οι οποίες πραγματοποιούνται από κάθε γονέα προς κάθε παιδί, είναι πλέον αφορολόγητες.
Από την 1η-10-2021 ισχύει αφορολόγητο 800.000 ευρώ στη συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων (ακινήτων, οχημάτων, μετοχών, ομολόγων κ.λπ.) και των χρηματικών ποσών που μεταβιβάζονται εν ζωή από κάθε γονέα σε κάθε παιδί, από τον ένα σύζυγο στον άλλον, από το ένα μέρος Συμφώνου Συμβίωσης στο άλλο, από παππούδες ή γιαγιάδες προς εγγόνια ή από παιδιά σε γονείς. Το αφορολόγητο ειδικά στις γονικές παροχές ισχύει ανά γονέα, πράγμα που σημαίνει ότι και από τους δύο γονείς μπορούν να γίνουν εν ζωή προς κάθε παιδί αφορολόγητες παροχές μέχρι συνολικού ποσού 1.600.000 ευρώ.
1 Μεταβιβάσεις περιουσιών:
Για την περίπτωση της δωρεάν μεταβίβασης εν ζωή περιουσιακών στοιχείων από τον γονέα προς το παιδί ίσχυε μέχρι τις 30-9-2021 αφορολόγητο όριο αξίας, το οποίο ανερχόταν σε 150.000 ευρώ. Από την 1η Οκτωβρίου 2021 το αφορολόγητο έχει αυξηθεί πλέον από τα 150.000 στα 800.000 ευρώ και τυχόν υπερβάλλον ποσό αξίας της μεταβιβαζόμενης περιουσίας (τμήμα αξίας άνω των 800.000 ευρώ) φορολογείται με 10%. Ως εκ τούτου:
* Εάν η συνολική αξία των «περιουσιακών στοιχείων» δεν υπερβαίνει τα 800.000 ευρώ, η δωρεάν μεταβίβασή τους από τον γονέα στο παιδί είναι πλήρως αφορολόγητη.
* Εάν η συνολική αξία των «περιουσιακών στοιχείων» είναι μεγαλύτερη των 800.000 ευρώ, η δωρεάν μεταβίβασή τους από τον γονέα στο παιδί είναι πλέον αφορολόγητη για ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της αξίας. Το τμήμα της αξίας της περιουσίας το οποίο είναι πλέον αφορολόγητο από την 1η-10-2021 είναι 800.000 ευρώ. Το τμήμα της αξίας της περιουσίας πάνω από τα 800.000 ευρώ φορολογείται με 10%.
2 Γονικές παροχές χρημάτων:
Οι γονικές παροχές χρηματικών ποσών είναι από την 1η-10-2021 αφορολόγητες μέχρι τα 800.000 ευρώ για κάθε γονέα-δωρεοδότη και κάθε παιδί-δωρεοδόχο. Μέχρι τις 30-9-2021 οι γονικές αυτές παροχές φορολογούνταν με 10% από το πρώτο ευρώ. Προϋπόθεση για να μη φορολογηθούν τώρα πλέον οι δωρεές αυτές δεν είναι μόνο να μην ξεπερνούν τα 800.000 ευρώ, αλλά και να πραγματοποιούνται με μεταφορές των σχετικών ποσών μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών γονέων και παιδιών. Σε κάθε περίπτωση μεταβιβάσεων χρηματικών ποσών σε μετρητά, ακόμη κι αν αυτά κατατίθενται από τους γονείς στους λογαριασμούς των τέκνων, ισχύει φορολόγηση με 10% από το πρώτο ευρώ.
3 Αφορολόγητες δωρεές χρηματικών ποσών και προς αδέλφια, ανίψια, θείους και ξαδέλφια:
Με τη νέα διάταξη που τέθηκε σε ισχύ από την 1η Οκτωβρίου, ακόμη και μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών μεταξύ αδελφών ή μεταξύ θείων και ανιψιών ή μεταξύ εξαδέλφων μπορούν πλέον να είναι αφορολόγητες. Η καθιέρωση αφορολόγητου ορίου 800.000 ευρώ στις δωρεές χρηματικών ποσών μεταξύ γονέων και παιδιών και μεταξύ συζύγων ή μερών Συμφώνου Συμβίωσης άνοιξε το δρόμο για αφορολόγητες μεταβιβάσεις χρημάτων και προς άλλα συγγενικά πρόσωπα, που δεν ανήκουν στην πρώτη κατηγορία. Η δυνατότητα αυτή υπάρχει εφόσον, σε κάθε περίπτωση, μεταξύ του αρχικού και του τελικού αποδέκτη του ποσού μεσολαβήσει πρόσωπο που έχει σχέση συγγένειας πρώτης κατηγορίας και με τον δότη του ποσού και με τον λήπτη! Με τον τρόπο αυτό μπορεί να παρακαμφθεί με νόμιμο τρόπο η διάταξη που προβλέπει την επιβολή φόρου 20% σε μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών μεταξύ αδελφών και μεταξύ θείων και ανιψιών, καθώς επίσης και η διάταξη που προβλέπει φορολόγηση με 40% των δωρεών χρηματικών ποσών μεταξύ εξαδέλφων.
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το πώς μπορεί να παρακαμφθεί η φορολόγηση των δωρεών χρηματικών ποσών προς αδελφούς, ανιψιούς και εξαδέλφους παραθέτουμε τα παρακάτω παραδείγματα:
* Εάν ένας φορολογούμενος θέλει να δώσει στον αδελφό του ένα ποσό 100.000 ευρώ χωρίς επιβάρυνση με φόρο δωρεάς 20% που προβλέπεται κανονικά γι’ αυτή τη συναλλαγή, μπορεί να το κάνει βάζοντας ως ενδιάμεσο τον πατέρα του! Η μεταβίβαση του ποσού θα γίνει, πρώτα, προς τον πατέρα και θα είναι αφορολόγητη, διότι η μεταβίβαση ποσού από το παιδί στο γονέα απαλλάσσεται πλέον μέχρι τις 800.000 ευρώ. Στη συνέχεια, ο πατέρας θα μεταβιβάσει το ίδιο ποσό στο άλλο παιδί του, δηλαδή στον αδελφό στον οποίο πρέπει να καταλήξουν τα χρήματα. Ετσι και πάλι δεν θα χρειαστεί να καταβληθεί φόρος, διότι θα πρόκειται για γονική παροχή χρηματικού ποσού, η οποία επίσης απαλλάσσεται πλέον από το φόρο μέχρι τις 800.000 ευρώ. Ετσι με αυτή την «τριγωνική» συναλλαγή μεταξύ πατέρα και παιδιών η μεταβίβαση του ποσού των 100.000 ευρώ μεταξύ αδελφών θα μπορεί να γίνει χωρίς την πληρωμή του φόρου δωρεάς 20% που προβλέπεται για τη συγκεκριμένη περίπτωση.
* Εάν ένας φορολογούμενος θέλει να δώσει σε ανιψιό του ένα χρηματικό ποσό 50.000 ευρώ χωρίς επιβάρυνση με φόρο δωρεάς 20% που προβλέπεται γι’ αυτή τη συναλλαγή, μπορεί να το κάνει βάζοντας ως ενδιάμεσο και πάλι τον πατέρα του, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και παππούς του τελικού αποδέκτη των χρημάτων. Δηλαδή, η μεταβίβαση του ποσού θα γίνει, πρώτα, από τον φορολογούμενο προς τον πατέρα του και θα αφορολόγητη, διότι η μεταβίβαση ποσού από το παιδί στο γονέα απαλλάσσεται πλέον μέχρι τις 800.000 ευρώ. Στη συνέχεια, ο πατέρας θα μεταβιβάσει το ποσό αυτό στον εγγονό του από το άλλο παιδί του. Ο εγγονός αυτός είναι ο ανιψιός του αρχικού δότη των χρημάτων και τελικός αποδέκτης. Και σ΄ αυτή την περίπτωση η δωρεά του χρηματικού ποσού θα είναι αφορολόγητη, διότι θα έχει γίνει από παππού σε εγγονό.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, για να ισχύσουν οι απαλλαγές θα πρέπει αφενός σε κάθε γονική παροχή-δωρεά να υποβάλλεται η σχετική φορολογική δήλωση, αφετέρου οι διαδοχικές μεταβιβάσεις του ίδιου ποσού να γίνονται μέσω του τραπεζικού συστήματος, δηλαδή με μεταφορές μεταξύ των τραπεζικών λογαριασμών των εμπλεκόμενων συγγενών. Κάθε μεταβίβαση ποσού από λογαριασμό σε λογαριασμό θα πρέπει να προηγείται χρονικά της υποβολής δήλωσης στη ΔΟΥ.
Ευκαιρία για απόκτηση κατοικίας
Με τη νέα ρύθμιση για την καθιέρωση αφορολόγητων γονικών παροχών και δωρεών μέχρι του ποσού των 800.000 ευρώ λύνονται τα χέρια των γονέων που θέλουν να βοηθήσουν οικονομικά τα παιδιά τους να αποκτήσουν σπίτια, αυτοκίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία. Οι γονείς μπορούν πλέον χωρίς καμία επιβάρυνση με φόρο 10% να δίνουν στα παιδιά τους χρηματικά ποσά μεγάλου ύψους, προκειμένου εκείνα να αγοράσουν σπίτια, οικόπεδα, αυτοκίνητα, μετοχές, ομόλογα κ.λπ. με πλήρη κάλυψη του «πόθεν έσχες» και των τεκμηρίων διαβίωσης της εφορίας. Τα παιδιά, δηλαδή, μπορούν να επικαλούνται τις αφορολόγητες δωρεές των χρηματικών ποσών από τους γονείς τους και να καλύπτουν νόμιμα τα τεκμήρια απόκτησης των συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων, αλλά και τα τεκμήρια διαβίωσης, κι αν έχουν και πολύ χαμηλά δικά τους εισοδήματα δεν πληρώνουν καν φόρο εισοδήματος. Παρόμοιες διευκολύνσεις έχουν και μεταξύ τους οι σύζυγοι αλλά και τα ενήλικα εγγόνια από τους παππούδες, καθώς ό,τι αναφέραμε παραπάνω για τις αφορολόγητες γονικές παροχές, ισχύουν και για τις δωρεές χρηματικών ποσών μεταξύ αυτών των περιπτώσεων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, βεβαίως, αυτοί που δίνουν τα χρήματα (οι γονείς, οι παππούδες ή οι γιαγιάδες κ.λπ.) πρέπει να προσέξουν ώστε να καλύπτουν τα δωριζόμενα ποσά με βάση τα αποκτηθέντα εισοδήματα και έσοδα τους, διότι οι συγκεκριμένες παροχές και δωρεές θεωρούνται γι’ αυτούς τεκμήρια.
Γιώργος Παλαιτσάκης
