Ποτέ άλλοτε δεν ήταν πιο ευάλωτη η ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης από την μεταπολεμική περίοδο έως σήμερα. Η Γερμανία είναι αντιμέτωπη με μια ενεργειακή κρίση που μαρτυρά την έλλειψη διορατικότητας προηγούμενων κυβερνήσεων, οι οποίες με αυτοπεποίθηση έδειχναν τον δρόμο στην υπόλοιπη Ευρωζώνη εδώ και δεκαετίες.
Ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Όλαφ Σολτς καλείται να διαχειριστεί την κοινή γνώμη. Έδωσε μια εκτενή και εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη για να προετοιμάσει τη χώρα για έναν «δύσκολο χειμώνα», αλλά και να την εφησυχάσει πως «το κράτος δεν θα εγκαταλείψει τους πολίτες του».
Μια ημέρα πριν, ο υπουργός Οικονομικών και ηγέτης των Φιλελευθέρων, Κρίστιαν Λίντνερ, ανακοίνωσε μια σειρά φορολογικών μέτρων για τη στήριξη των νοικοκυριών που, όμως, προκάλεσαν αντιδράσεις από τα υπόλοιπα κόμματα του τριμελούς κυβερνητικού συνασπισμού.
Επιπροσθέτως, ο ίδιος ο Σολτς τίθεται στο μικροσκόπιο του γερμανικού Τύπου διότι φέρεται να διαμεσολάβησε το 2019 ώστε να μην διεκδικήσει το κρατίδιο του Αμβούργου από τράπεζα ένα οφειλόμενο ποσό 47 εκατ. ευρώ που είχε προκύψει από το φορολογικό σκάνδαλο γνωστό ως Cum-Ex. Ο Γερμανός καγκελάριος έχει προ πολλού αρνηθεί την οποιαδήποτε ανάμειξη, τονίζοντας πως δεν προκύπτει πολιτική ευθύνη από τις έρευνες.
Σε περιόδους κρίσεων, όμως, συσσωρεύεται η δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης και αναζητά διόδους εκτόνωσης. Η Γερμανία είναι η αχίλλειος πτέρνα της Ευρωζώνης στον ενεργειακό πόλεμο που έχει εξαπολύσει η Ρωσία στην Ευρώπη με τη δραματική μείωση των ροών φυσικού αερίου. Από τότε που δημιουργήθηκε το ευρώ, ο πληθωρισμός στη χώρα κινείται ξαφνικά σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και η οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε στάσιμη το α΄ εξάμηνο του έτους. Το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος στην προθεσμιακή αγορά έφθασε σε νέο ιστορικό υψηλό τη 2η εβδομάδα του Αυγούστου καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες επιδεινώνουν την ενεργειακή ανεπάρκεια της χώρας, με κίνδυνο επίσης να παγώσει κάθε εμπορική κίνηση στον Ρήνο.
Μια κρίση χωρίς εξαιρέσεις προκαλεί πολιτική δυσαρέσκεια
Ο Κλέμενς Φιρστ, επικεφαλής του οικονομικού ινστιτούτου Ifo, εξήγησε πως το πιο ανησυχητικό είναι πως είναι ευρεία η εξασθένιση της οικονομίας χωρίς σχεδόν καμία εξαίρεση. Δεν είναι επίσης απολύτως βέβαιο εάν η Γερμανία θα καταφέρει να εξασφαλίσει τα απαραίτητα αποθέματα φυσικού αερίου μέχρι τον Νοέμβριο. «Ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος» προειδοποίησε ο Σολτς. Δεν είναι τυχαίο που η μεγαλύτερη προς τα κάτω αναθεώρηση των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την ανάπτυξη έγινε στην περίπτωση της Γερμανίας κατά 1,9 ποσοστιαίες μονάδες για το 2023 στο 0,8%.
Οι τριβές στον κυβερνητικό συνασπισμό είναι αναπόφευκτες σε μια χώρα που τα «τρία πέμπτα του πληθωρισμού» – ο οποίος έφθασε το 7,5% τον Ιούλιο από το 3,9% τον περσινό Αύγουστο- προέρχονται από τις τιμές ενέργειας που αυξάνονται σε ρυθμό άνω του 35%. Το υπουργείο Οικονομικών αύξησε το αφορολόγητο εισόδημα από τα 10.550 ευρώ στα 10.632 ευρώ για το 2022 και τα 10.932 ευρώ για το 2024. Αναθεώρησε επίσης και το κατώτατο όριο για τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων από τα 58.597 ευρώ στα 61.972 ευρώ για το 2022 και στα 63.515 ευρώ για το 2023.
Οι Πράσινοι αντέδρασαν με το επιχείρημα πως επωφελούνται οι ευκατάστατοι. Κριτική ασκήθηκε επίσης από τη δήμαρχο του Βερολίνου και σοσιαλδημοκράτη Φρανσίσκα Γκίφεϊ, η οποία είπε πως τα μέτρα ανακούφισης θα έπρεπε να είναι πιο στοχευμένα παρά την αύξηση των επιδομάτων για τις οικογένειες με πάνω από δυο παιδιά.
Η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί υπομονή και ψυχραιμία
Κλειδί στην αποκλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης στη Γερμανία και κατ΄επέκταση στην Ευρώπη είναι η εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Η RWE, ο μεγαλύτερος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία, είπε πως αυξάνει τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το τρέχον έτος κατά 30% στα 5 δισ. ευρώ. Αλλά αυτή η ενεργειακή μετάβαση δεν θα είναι άμεση την ώρα που κόβεται ο ομφάλιος λώρος που συνέδεε τη γερμανική οικονομία με τον ενεργειακό κλάδο της Ρωσίας, μια εξέλιξη που είναι αναπόφευκτη ύστερα από τον πόλεμο που κήρυξε το Κρεμλίνο στην Ουκρανία. Ένα θετικό βήμα είναι το γεγονός ότι δυο πλωτοί τερματικοί σταθμοί στη Βόρειο Θάλασσα θα βρίσκονται σε ετοιμότητα για να παραλαμβάνουν υγροποιημένο φυσικό αέριο από τον χειμώνα, διαβεβαίωσε ο Γερμανός καγκελάριος.
Μέχρι να αρχίσει να εξομαλύνεται η κατάσταση στο ενεργειακό μέτωπο της Γερμανίας και της Ευρώπης, κρίσιμο ρόλο θα διαδραματίσει η πολιτική σταθερότητα. Οι αναφορές στον Μάριο Ντράγκι, ο οποίος αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του από την πρωθυπουργία της Ιταλίας καθώς δεν άντεξε ο κυβερνητικός συνασπισμός του τους κραδασμούς της ενεργειακής κρίσης, ήταν ενδεικτικές από τον Σολτς στη συνέντευξη της Πέμπτης. Ο Γερμανός καγκελάριος έπλεξε το εγκώμιο στον Ντράγκι, ενώ νωρίτερα είχε ασκήσει κριτική στην άστοχη ενεργειακή πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων. Η ειλικρίνεια των πολιτικών, ίσως, τελικά να βοηθήσει στην απορρόφηση των κραδασμών από την ενεργειακή κρίση.
Ζωρζέτ Ζολώτα
