Η ώρα των αποκαλυπτηρίων για τα νέα τιμολόγια ρεύματος δεν έχει έρθει ακόμη. Αυτό θα συμβεί από Σεπτέμβριο όταν θα καταφθάσουν οι πρώτοι λογαριασμοί με τις νέες τιμές. Τότε θα ανοίξουν τα νοικοκυριά τα τεφτέρια, θα αρχίσουν οι γκρίνιες και οι μετακινήσεις σε φθηνότερο πάροχο.
Το καλό είναι ότι από την 1η Ιουλίου μπορούν να αλλάζουν εταιρεία, χωρίς πέναλτι, ακόμη και εντός μηνός. Το κακό είναι ότι η κυβέρνηση δεν φρόντισε να κλείσει το παράθυρο στους κακοπληρωτές. Κι αυτό καθώς ακόμη και σήμερα ο πελάτης μπορεί να αλλάζει προμηθευτή, χωρίς να έχει προηγουμένως εξοφλήσει τα χρέη του στον προηγούμενο.
Το επιτρέπει απόφαση του ΣτΕ (1888/2020) που είχε ακυρώσει απόφαση του 2016, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται η αλλαγή παρόχου αν υπάρχουν σε αυτόν ληξιπρόθεσμες οφειλές, και παρά τις σχετικές εισηγήσεις της ΡΑΕ, το υπ. Ενέργειας δεν έχει ακόμη κλείσει το παράθυρο.
Μέχρι σήμερα, ο αριθμός όσων εκμεταλλεύονταν το παράθυρο ήταν σχετικά μικρός, οι μετακινήσεις δεν ξεπερνούσαν τις 20.000- 30.000 το μήνα. Ίσως η δικλείδα ασφαλείας του πέναλτι, δηλαδή η πρόωρη αποχώρηση από πάροχο συνοδεύονταν από καταβολή αποζημίωσης, αποθάρρυνε τους κακοπληρωτές.
Τι θα συμβεί τώρα που το πέναλτι καταργήθηκε; Το κακό σενάριο θέλει ένα κύμα «ενεργειακού τουρισμού» από πολίτες που θα αλλάζουν πάροχο, αφήνοντας απλήρωτα χρέη στον προηγούμενο, πιθανότατα σε μεγαλύτερη έκταση από σήμερα, να δίνει το τόνο τον χειμώνα του 2022-2023. Τουλάχιστον αυτό φοβάται η αγορά, όπως δείχνει η χθεσινή κοινή επιστολή προμηθευτών (ΕΣΠΕΝ) και ηλεκτροπαραγωγών (ΕΣΑΗ) προς τους υπουργούς Κ.Σκρέκα και Θ.Σκυλακάκη, μια μόλις ημέρα μετά από αντίστοιχη επιστολή της ΡΑΕ, η οποία έκανε λόγο για εκτίναξη των ληξιπρόθεσμων στα 1 δισ ευρώ.
Σε μια στιγμή που τα αιτήματα των πελατών για διακανονισμούς αυξάνονται και ένα νέο κύμα ανείσπρακτων οφειλών φουντώνει, η δυνατότητα στους κακοπληρωτές να αλλάζουν παρόχους σαν τα πουκάμισα, χωρίς να τους εξοφλούν, αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια μιας αγοράς που βρίθει από επισφάλειες. Η κυβέρνηση προφανώς από παράλειψη, δεν έχει ασχοληθεί με το ζήτημα, το οποίο αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, θα προσθέσει ένα ακόμη πρόβλημα στην αγορά ρεύματος από χειμώνα. Σε μια συγκυρία όπου εν μέσω πρωτοφανούς ακρίβειας, θα αρκεί μια μεταγραφή προκειμένου ένα νοικοκυριό να μειώσει τον λογαριασμό του κατά 30 ευρώ ή περισσότερα, εφόσον δεν κλείσει το νομοθετικό κενό απειλεί να εκτινάξει τα ληξιπρόθεσμα πολύ πάνω από τα 1 δισ. ευρώ.
«Έχοντας επιστρέψει ουσιαστικά στις αρχικές προβλέψεις του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας –ο οποίος καταρτίστηκε προ δεκαετίας βάσει ενός τελείως διαφορετικού περιβάλλοντος στην αγορά προμήθειας– οι πελάτες έχουν πλέον τη δυνατότητα να προβούν ανά πάσα στιγμή σε καταγγελία της σύμβασής τους και σε αλλαγή προμηθευτή, δίχως να απαιτείται να μεριμνήσουν για την κάλυψη ή τον διακανονισμό των οικονομικών τους υποχρεώσεων. Όπως είναι γνωστό μάλιστα, η εν λόγω δυνατότητα των καταναλωτών ενισχύθηκε έτι περαιτέρω με το άρθρο 138 του πρόσφατου Νόμου 4951/2022. Παράλληλα, οι προμηθευτές έχουν απολέσει τη δυνατότητα διεκδίκησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών των εν λόγω (τέως) πελατών τους, μέσω της υποβολής εντολής απενεργοποίησης παροχής. Όπως γίνεται αντιληπτό, το συγκεκριμένο πλαίσιο – ιδίως υπό τις παρούσες συνθήκες – ευνοεί τους κακοπληρωτές, ενισχύει τον ενεργειακό «τουρισμό» και αφήνει τους προμηθευτές ενέργειας απολύτως εκτεθειμένους», αναφέρουν στην κοινή τους επιστολή οι εκπρόσωποι των προμηθευτών και των ηλεκτροπαραγωγών.
Το νέο πάντως μοντέλο λειτουργίας της αγοράς προσφέρει ευκαιρίες, όπως προκύπτει από το συγκριτικό πίνακα της ΡΑΕ με όλα τα νέα τιμολόγια και από Σεπτέμβρη, όταν τα νοικοκυριά θα αρχίσουν τις πράξεις για την αναζήτηση του φθηνότερου, η τράπουλα στην αγορά του ρεύματος θα ανακατευθεί ξανά.
Γιώργος Φιντικάκης
