Με μελανά χρώματα περιγράφουν πηγές του κλάδου προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας την κατάσταση που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στην αγορά συνεπεία της ενεργειακής κρίσης και της εκτίναξης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Στην αγορά καταγράφεται ραγδαία αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και των επισφαλειών, την ίδια στιγμή που η ρευστότητα των εταιρειών του κλάδου διαρκώς επιδεινώνεται. Οι καταναλωτές μήνα με τον μήνα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος και οι ανεξόφλητες οφειλές προς τους παρόχους αυξάνονται σημαντικά. Οι εταιρείες του κλάδου προμήθειας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας ότι η περίοδος υψηλών τιμών στις τιμές φυσικού αερίου και συνεπακόλουθα και ηλεκτρισμού θα διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μόνο από τις αυξήσεις των τιμών φυσικού αερίου και δικαιωμάτων αερίων του θερμοκηπίου, το εισαγόμενο, πραγματικό κόστος του ενεργειακού κλάδου έχει ήδη τριπλασιαστεί, και η αύξηση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με ανακύκλωση χρημάτων που κυκλοφορούν εντός της ενεργειακής αγοράς, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Σε αυτό το περιβάλλον διαρκούς επιδείνωσης της ρευστότητας και ραγδαίας αύξησης των επισφαλειών για τη δραστηριότητα της προμήθειας, καθίσταται πλέον επιτακτική η ανάγκη θέσπισης μέτρων για την αντιμετώπιση των ιδιαιτέρως δυσμενών συνθηκών.
Τα προβλήματα
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, τα προβλήματα που παρουσιάζονται αυτή την περίοδο στον κλάδο προμήθειας είναι τα εξής:
Πρώτον, καταγράφεται συσσώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών των καταναλωτών και ραγδαία αύξηση των επισφαλειών. Η κατάσταση αυτή έχει καταστεί πλέον απολύτως κρίσιμο πρόβλημα για τον κλάδο, απειλώντας άμεσα τη βιωσιμότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την προμήθεια ενέργειας, αναφέρουν πηγές της αγοράς. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, κατά το τελευταίο διάστημα οι προμηθευτές είναι αντιμέτωποι με:
(α) Τεράστια αύξηση των αιτημάτων διακανονισμού
(β) Τεράστια αύξηση των πελατών που τερματίζουν τη συμβατική τους σχέση με κάποιον προμηθευτή αφήνοντας μεγάλο ύψος ληξιπρόθεσμων οφειλών
(γ) Αμφισβήτηση της υποχρέωσης του τελικού καταναλωτή να πληρώσει τη ρήτρα αναπροσαρμογής
(δ) Τεράστια αύξηση των καταναλωτών που μεταπίπτουν στο καθεστώς Καθολικής Υπηρεσίας.
Δεύτερον, η χρηματοοικονομική ρευστότητα του κλάδου δέχεται αφόρητες πιέσεις από την αρχή της ενεργειακής κρίσης, εξαιτίας των υπέρμετρων και πλέον μη διαχειρίσιμων χρηματικών ποσών που χρειάζεται να προκαταβάλει στις αγορές και στους διαχειριστές. Τα ποσά που απαιτούνται για να καλυφθεί το κόστος της ενέργειας ανέρχονται σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ, υπερ-πολλαπλάσια αυτών που είναι σε θέση να διαχειριστεί ο κλάδος της προμήθειας σε όρους ρευστότητας (αλλά και σε όρους επισφαλειών). Παράλληλα, το κανονιστικό πλαίσιο, προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία ελλειμμάτων τόσο στις αγορές όσο και στους Ειδικούς Λογαριασμούς (ΕΛΑΠΕ, ΥΚΩ, ΧΧΔ, ΧΧΣ) που διαχειρίζονται οι διαχειριστές μέσω είσπραξης των ρυθμιζόμενων χρεώσεων, έχει διευρύνει τις υποχρεώσεις των προμηθευτών σε σχέση με την παροχή εγγυήσεων και έχει αυστηροποιηθεί σε σχέση με την εμπρόθεσμη καταβολή των ρυθμιζόμενων χρεώσεων.
Τρίτον, η έλλειψη ολοκληρωμένου πλαισίου για τα ζητήματα που σχετίζονται με την αλλαγή προμηθευτή, η οποία επηρεάζει άμεσα και το καθεστώς Καθολικής Υπηρεσίας που έχει καταλήξει ως καταφύγιο κακοπληρωτών, επιτείνει τις ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά και τις ανακύπτουσες επισφάλειες για τον κλάδο.
Μέτρα
Η αγορά κάνει λόγο για επιτακτική ανάγκη να ληφθούν άμεσα συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των ιδιαιτέρως δυσμενών συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί, τα οποία θα πρέπει να επικεντρώνονται στην υποστήριξη της ρευστότητας της αγοράς και της δίκαιης κατανομής της χρηματοοικονομικής επιβάρυνσης στους συμμετέχοντες:
1. Δυνατότητα διακανονισμού της καταβολής των ρυθμιζόμενων χρεώσεων στους διαχειριστές μέσω εκ νέου αναγνώρισης από τη ΡΑΕ της σκοπιμότητας θέσπισης μέτρων έκτακτου χαρακτήρα.
2. Σαφής ένταξη στο πλαίσιο της ενεργειακής αγοράς οποιωνδήποτε μέτρων οικονομικής ενίσχυσης των καταναλωτών για την αντιμετώπιση των αυξήσεων στις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού. Το μέτρο των επιδοτήσεων των λογαριασμών μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε αντίθεση με την “εφάπαξ” χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης εκτός του πλαισίου της ενεργειακής αγοράς, έχει έμμεση αλλά ιδιαίτερα θετική επίδραση ως προς την ανάσχεση της διόγκωσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών και των σχετικών επισφαλειών.
3. Προκαταβολή, τουλάχιστον σε ποσοστό 75%, του εκτιμώμενου ποσού των επιδοτήσεων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου εκάστου μήνα εφαρμογής του μέτρου (π.χ. έως την 5η ημέρα εκάστου μήνα για την επιδότηση της κατανάλωσης του ιδίου μηνός).
4. Χορήγηση ρευστότητας μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων για τον βραχυπρόθεσμο δανεισμό των προμηθευτών από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, για όσο διάστημα διαρκέσει η κρίση.
5. Σαφής ρύθμιση του πλαισίου που αφορά την αλλαγή προμηθευτή ενέργειας και τη διεκδίκηση εκ μέρους των προμηθευτών των ληξιπρόθεσμων οφειλών (τέως) πελατών τους, παράλληλα με την υιοθέτηση των νέων μέτρων την 1η/7/2022. Σε διαφορετική περίπτωση, οποιεσδήποτε παρεμβάσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν θα επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα ως προς την ανάσχεση της συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Κίνδυνος λουκέτων
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές της αγοράς, είναι σαφές ότι, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας του κλάδου της προμήθειας, προμηθευτές θα βρεθούν σε αδυναμία κάλυψης των οικονομικών τους υποχρεώσεων και είτε θα αποχωρήσουν από την αγορά είτε θα αποτύχουν στην κατά γράμμα εφαρμογή των οριζόμενων στη κείμενη νομοθεσία, και ιδίως στις υπουργικές αποφάσεις που αφορούν τις καταβολές των επιδοτήσεων προς τους καταναλωτές. Το αποτέλεσμα θα είναι να αποσταθεροποιηθεί πλήρως η ελληνική αγορά προμήθειας και να αποτύχει όλη η συστηματική και αξιόλογη προσπάθεια της Πολιτείας να διαχειριστεί την πρωτόγνωρη ενεργειακή κρίση, καταλήγουν οι ίδιες πηγές.
Του Χάρη Φλουδόπουλου
