Οι αυξήσεις του κόστους υλικών για μονάδες φωτοβολταϊκών ανέρχονται σήμερα στο 15%, ενώ για τις ανεμογεννήτριες αγγίζουν το 10% προκαλώντας καθυστερήσεις στα έργα και επαναδιαπραγμάτευση συμφωνιών
Πλώρη για αύξηση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει βάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο τη μείωση του ενεργειακού της αποτυπώματος αλλά και την απεξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, «τρικλοποδιά» στους στόχους αυτούς κινδυνεύουν να βάλουν από τη μία οι αυξήσεις των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για την κατασκευή ΑΠΕ αλλά και τα γηρασμένα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα REPowerEU, η ΕΕ ανεβάζει τον στόχο για διείσδυση των ΑΠΕ στο 45% έως το 2030 από το 40% που προέβλεπε πριν, εκφράζοντας ορισμένες αισιόδοξες προβλέψεις για την προώθηση ενός πλαισίου ταχύτερων αδειοδοτήσεων, ισχυροποίηση του των αλυσίδων εφοδιασμού και εκτεταμένη επέκταση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ανάλυση του S&P Global Commodity Insights δείχνει ότι, για να επιτευχθούν οι στόχοι της REPowerEU, η ετήσια αύξηση της ηλιακής δυναμικότητας χρειάζεται να φθάσει κατά μέσο όρο στις 47 GW μεταξύ 2022 και 2030. Ενδεικτικό του πόσο μακριά είμαστε ακόμα από τους στόχους αυτούς είναι ότι το 2021, η ΕΕ εγκατέστησε 25,9 GW φωτοβολταϊκών, που αποτελεί ιστορικό υψηλό συγκριτικά με τον μέσο όρο των 11,6 GW /έτος μεταξύ 2010-2019 και 18,2 GW το 2020.
Το πρώτο πρόβλημα σε αυτό είναι οι ίδιες οι τιμές των υλικών. Οι αυξήσεις του κόστους υλικών για μονάδες φωτοβολταϊκών ανέρχονται σήμερα στο 15%, ενώ για τις ανεμογεννήτριες αγγίζουν το 10% προκαλώντας καθυστερήσεις στα έργα και επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών πώλησης ενέργειας. Είναι ενδεικτικό των αυξήσεων αυτών ότι η τιμή του χάλυβα που συμβάλλει σημαντικά στο τελικό κόστος των αιολικών εγκαταστάσεων έχουν ανέβει κατά 8,5% από τις αρχές του 2022. Αντίστοιχα, ο χαλκός που χρησιμοποιείται για τις φωτοβολταϊκά μονάδες έχει δει άνοδο της τάξης του 15% μόνο μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους.
Από την άλλη πλευρά, κομβικά για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για αύξηση των ΑΠΕ είναι τα ίδια τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με την Eurelectric, τα γηρασμένα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης χρειάζονται επενδύσεις 375 – 425 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2030, που αποτελεί αύξηση 70% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, για να φιλοξενήσουν νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αναφερόμενος πρόσφατα στο θέμα αυτό ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης, τόνισε ότι βασικές προϋποθέσεις της πράσινης μετάβασης είναι η ενίσχυση των έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και η προώθηση της εισαγωγής τεχνολογιών αποθήκευσης. Όπως είπε, τα τελευταία χρόνια υπήρξε «έκρηξη» στον τομέα των ΑΠΕ που οδήγησε και στην ανάγκη για επέκταση του δικτύου. Στο πλαίσιο αυτό, τα τελευταία 5 χρόνια ο ΑΔΜΗΕ έχει πενταπλασιάσει τις επενδύσεις του σε υποδομές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, και στο ελληνικό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται και κονδύλι 12 εκατ. ευρώ για την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος σε υφιστάμενους υποσταθμούς υψηλής και μέσης τάσης ώστε να αρθούν τεχνικοί περιορισμοί για σύνδεση νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Στο περιβάλλον αυτό εντάσσονται και οι κινήσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφορικά με το έργο EuroAsia Interconnector για την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ.
Πληροφορίες θέλουν μέσα στον επόμενο μήνα να υπογράφεται η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εκταμίευση της χρηματοδότησης 657 εκατ. ευρώ για το σκέλος της διασύνδεσης της Ελλάδας με την Κύπρο που είχε εγκρίνει η Επιτροπή τον περασμένο Ιανουάριο. Παράλληλα, ο ΑΔΜΗΕ φέρεται να προτίθεται να καταθέσει πρόταση ώστε να λάβει μέρος στο μετοχικό κεφάλαιο του EuroAsia Interconnector. Την ίδια ώρα, και προκειμένου να επιταχυνθούν οι σχετικές διαδικασίες για την ολοκλήρωση του έργου, αυτή την περίοδο διεξάγεται μελέτη κόστους – οφέλους για το κομμάτι της διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ.
Επιπρόσθετα προχωράει η κατασκευή της νέας διασύνδεσης με τη Βουλγαρία, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιείται μελέτη σκοπιμότητας για τη δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία και σε εξέλιξη βρίσκονται συζητήσεις με την ιταλική πλευρά για τη δυναμικότητας της σύνδεσης, αν θα είναι 1.000 ή 500 MW. Παράλληλα ωριμάζουν νέες διασυνδέσεις με Τουρκία και Αλβανία, ενώ προβλέπεται να αναβαθμιστεί η υφιστάμενη διασύνδεση με τη Βόρεια Μακεδονία.
Ωστόσο, μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Αιγύπτου και Ελλάδας, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 3,5 δισ. ευρώ για το οποίο αυτή τη στιγμή τρέχουν μελέτες βιωσιμότητας με ορίζοντα ολοκλήρωσης τους 10 έως 12 μήνες.
Πρόκειται για ένα έργο που υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία έως τις αρχές του 2026 και θα διαθέτει ισχύ 3.000 MW σύμφωνα με τη θυγατρική εταιρεία του ομίλου Κοπελούζου, ELICA που θα «τρέξει» την «πράσινη» αυτή διασύνδεση των δύο χωρών. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του έργου, η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται να παρθεί σε ένα χρόνο από τώρα, ενώ το έργο θα χρειαστεί περί τα 3,5 χρόνια για την κατασκευή του.
Στο πλαίσιο αυτό, υπολογίζεται να μπορεί να τεθεί σε λειτουργία έως τις αρχές του 2026. Το έργο πρόκειται να διασυνδέει τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας Αιγύπτου και Ευρώπης μέσω Ελλάδας για τη μεταφορά 100% πράσινης ενέργειας που θα μπορεί να διατεθεί για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, ενώ μεγάλο μέρος του φορτίου θα διατίθεται απευθείας στη βιομηχανία μέσω διμερών συμφωνιών (πράσινα PPAs). Σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι δυνατότητες για τη μεταφορά ενέργειας από ΑΠΕ από την Αίγυπτο είναι μεγάλες, καθώς η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ της Αιγύπτου θα αυξηθεί κατά 61.000 MW έως το 2035 από 5.800 MW σήμερα.
Χριστίνα Ζαφειρούλη
