Στα επίπεδα των μέσων της δεκαετίας του ’90 εκτοξεύθηκε ο πληθωρισμός τον Μάρτιο, καθώς διαμορφώθηκε στο 8,9%, πυροδοτούμενος από την αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και τις ανατιμήσεις σε όλα τα βασικά είδη διατροφής. Οι ανατιμήσεις δεν είναι μόνο πολύ μεγάλες, είναι και ραγδαίες, με τον δείκτη τιμών καταναλωτή να αυξάνεται σημαντικά μέσα σε διάστημα μόλις ενός μηνός, κατά 2,7% τον Μάρτιο του 2022 σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του 2022.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τελευταία φορά που ο πληθωρισμός είχε διαμορφωθεί σε τόσο υψηλά επίπεδα ήταν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1996 (8,8%), ενώ η αμέσως επόμενη υψηλότερη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή είχε καταγραφεί τον Απρίλιο του 1995 (9,4%).
Οι ανατιμήσεις σε ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και καύσιμα είναι αυτές βεβαίως που κατέχουν τα πρωτεία και έχουν μεγάλο μερίδιο στην εκτόξευση του πληθωρισμού. Το γεγονός, ωστόσο, ότι καταγράφονται πλέον πολύ σημαντικές αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής, όπως το ψωμί, το γάλα, το κρέας, τα λαχανικά και τα φρούτα, διευρύνει περαιτέρω τις επιπτώσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και επιφέρει μεγάλο πλήγμα ειδικά στα πιο ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά. Οι ανατιμήσεις πλέον επεκτείνονται και σε σειρά άλλων αγαθών, από αυτοκίνητα μέχρι έπιπλα και είδη νοικοκυριού, αλλά και σε υπηρεσίες, όπως τα ξενοδοχεία και η εστίαση. Η αύξηση της τιμής των καυσίμων, εξάλλου, προκαλεί σημαντικές ανατιμήσεις στα αεροπορικά και τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια (26,8% και 16% αντιστοίχως), εξέλιξη ιδιαιτέρως σημαντική ενόψει και της έναρξης της τουριστικής περιόδου.
Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος κατέγραψε αύξηση 79% τον Μάρτιο του 2022 σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2021, του φυσικού αερίου κατά 68,3%, του πετρελαίου θέρμανσης κατά 58,5%, των καυσίμων (βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης) κατά 29%. Σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα αξίζει να σημειωθεί η αύξηση της τιμής του ψωμιού κατά 7,6%, των κρεάτων κατά 6,4%, των γαλακτοκομικών και αυγών κατά 8,4%, των ελαίων κατά 19,9%, των λαχανικών κατά 13,6%, των φρούτων κατά 7,8%, του καφέ κατά 5,4%. Πρέπει να τονιστεί ότι στο μεν ψωμί εκτιμάται ότι θα συνεχιστούν οι ανατιμήσεις λόγω των πολύ μεγάλων αυξήσεων στην τιμή των αλεύρων, ενώ πλέον στον χορό των ανατιμήσεων μπήκαν και τα γαλακτοκομικά, στα οποία έως τώρα είχαν συγκρατηθεί οι τιμές και παρατηρούνταν σημαντικές αυξήσεις τιμών μόνο στη συγγενή κατηγορία των τυριών.
Το κύμα ανατιμήσεων σαρώνει βεβαίως και προϊόντα που δεν ανήκουν στην κατηγορία των τροφίμων, επιβαρυμένα από την αύξηση του κόστους παραγωγής αλλά και τη διαταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα που προηγήθηκε της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ετσι, οι τιμές των καινούργιων αυτοκινήτων έχουν αυξηθεί κατά 8,1%, των μεταχειρισμένων κατά 11,5%, ενώ αυξήσεις τιμών παρατηρούνται σε υαλικά – σκεύη οικιακής χρήσης (9,6%) και σε έπιπλα (5,8%).
Η ταχύτητα με την οποία αυξάνονται οι τιμές στο ράφι του σούπερ μάρκετ και ειδικά εκείνες που βρίσκονται στο επίκεντρο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία φαίνεται και από τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-Καταναλωτής του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Ενδεικτικά, η μέση τιμή αλευριού για όλες τις χρήσεις (συσκευασία ενός κιλού) από 1,28 ευρώ την 1η Μαρτίου αυξήθηκε σε 1,38 ευρώ στις 23 Μαρτίου, έφτασε στο 1,43 ευρώ στις 31 Μαρτίου, ενώ στις 6 Απριλίου είχε διαμορφωθεί σε 1,53 ευρώ. Η συσκευασία του ενός λίτρου στο ηλιέλαιο είχε μέση τιμή την 1η Μαρτίου 3,62 ευρώ, στις 31 Μαρτίου είχε φτάσει στα 3,85 ευρώ και στις 6 Απριλίου στα 3,95 ευρώ.
Τα μηνύματα σε ό,τι αφορά τις τιμές των τροφίμων κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά είναι. Ο δείκτης τιμών τροφίμων του FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ) σημείωσε τον Μάρτιο ιστορικό ρεκόρ, φτάνοντας στις 159,3 μονάδες, την υψηλότερη τιμή από την έναρξη της κατάρτισής του το 1990. Πρόκειται για αύξηση 33,6% σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2021 και 12,6% σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του 2022. Μάλιστα, σημαντικές αυξήσεις κατέγραψαν όλοι οι επιμέρους δείκτες (δημητριακών, γαλακτοκομικών, κρεάτων, φυτικών ελαίων και ζάχαρης).
Δήμητρα Μανιφάβα
