Οι εμπλοκές και οι καθυστερήσεις σε πλήθος διαγωνισμών για κατασκευή μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων ανά την Ελλάδα, σε συνδυασμό με τις αναβολές στην ολοκλήρωση έργων, θέτουν σε κίνδυνο εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ κοινοτικών κονδυλίων που είχαν ενταχθεί στο υφιστάμενο ΕΣΠΑ. Μάλιστα όταν ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση δεν είχε προχωρήσει κανένας διαγωνισμός ενώ είχαν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ κονδύλια περί τα 750 εκατ. ευρώ!
Παρά την φιλότιμη διετή προσπάθεια, τα περισσότερα από τα συγκεκριμένα κονδύλια είναι πλέον στον αέρα αφού θα έπρεπε να απορροφηθούν μέχρι το τέλος του 2023. Υπό κατασκευή, με ημερομηνία ολοκλήρωσης πέραν του 2023 για τις περισσότερες, βρίσκονται εννέα από τις περίπου 25 – 30 μονάδες που προωθούνται σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ άλλες επτά βρίσκονται στο στάδιο υπογραφής σύμβασης. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να προκηρυχθούν διαγωνισμοί για τις μεγάλες μονάδες σε Πάτρα, Βόλο και Λάρισα, ενώ προ ημερών εντάχθηκε στα έργα με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) η μονάδα της Σαντορίνης.
Για να μη χαθούν τα κονδύλια, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να συνεχιστεί η χρηματοδότηση και στο επόμενο ΕΣΠΑ, παρά το γεγονός πως σήμερα δεν προβλέπεται. Όπως και τα έργα αποχέτευσης, οι κοινοτικοί αξιωματούχοι είχαν ενημερώσει την ελληνική πλευρά (εδώ και χρόνια…) πως δεν θα χρηματοδοτούνται από το νέο ΕΣΠΑ και πως έπρεπε να βιαστούν. Όμως χάθηκαν αρκετά χρόνια επί προηγούμενης κυβέρνησης και σήμερα στο ΥΠΕΝ προσπαθούν να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση των νέων μονάδων επεξεργασίας.
Μεταξύ των μονάδων που βρίσκονται υπό κατασκευή περιλαμβάνονται οι μονάδες της Ηλείας που προωθείται με ΣΔΙΤ (κοινοπραξία ΑΒΑΞ – Μεσόγειος – ΑΑΓΗΣ), της Θήβας, του Ρεθύμνου (Αμάρι) και της Αλεξανδρούπολης. Σε αρκετά από τα έργα έχουν δοθεί απανωτές παρατάσεις για την ολοκλήρωση των εργασιών, ενώ καθυστερήσεις καταγράφονται στους διαγωνισμούς εξαιτίας προσφυγών. Ο διαγωνισμός για τη μονάδα (ΜΕΑ) Δυτικής Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 40,7 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2020 και προ τετραμήνου επελέγη ως ανάδοχος η Μεσόγειος μετά από βροχή προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).
Σκληρός αγώνας δίνεται και για το μεγάλο έργο κατασκευής και διαχείρισης της μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων στο Γραμματικό που προκήρυξε, έπειτα από συνεχείς αναβολές και προσφυγές, η Περιφέρεια Αττικής. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με το έργο ΣΔΙΤ για τη διαχείριση απορριμμάτων της Ρόδου, προϋπολογισμού περί τα 40 εκατ. ευρώ, που προκηρύχθηκε πρόσφατα και έχουν κατατεθεί πέντε προσφορές από ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος – Μεσόγειος, ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ και Intrakat (είτε αυτόνομα, είτε σε κοινοπραξίες με άλλες εταιρείες).
Μεταξύ των έργων που δημοπρατήθηκαν την τελευταία διετία περιλαμβάνονται η ΜΕΑ Αγρινίου, ΟΕΔΑ (σ.σ. Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων) Κεντρικής Κέρκυρας, ΟΕΔΑ Κεφαλλονιάς, ΜΕΑ Σητείας, ΜΕΑ Ηρακλείου, και πέντε Μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων: ΜΕΒΑ Δράμας, ΜΕΒΑ Μήλου, ΜΕΒΑ Προσοτσάνης, ΜΕΒΑ Παγγαίου, ΜΕΒΑ Καρπάθου.
Δημοπρατήθηκαν, επίσης, με άγνωστη ημερομηνία ολοκλήρωσης τα τρία μεγάλα έργα ΣΔΙΤ για δύο μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων στην Αττική (Κεντρικού Τομέα και Πειραιά) και μία στην Θεσσαλονίκη. Τους δύο διαγωνισμούς στην Αττική, εκτιμώμενου ύψους κοντά στα 761 εκατ. ευρώ, διεκδικούν οι κοινοπραξίες ΕΛΛΑΚΤΩΡ – ΗΛΕΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – ΤΙΤΑΝ, Μυτιληναίος – Μεσόγειος, Motor Oil – ΑΒΑΞ – Θαλής και Intrakat – Watt. Τα ίδια πέντε σχήματα έχουν περάσει στο δεύτερο στάδιο και του διαγωνισμού για τη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ύψους 250 εκατ. ευρώ.
Φώτης Κόλλιας
