Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου, PhD, LLM
panagiotisgln@gmail.com
www.pgalanislaw.gr
.
Οι επενδυτές και επιχειρηματίες στον χώρο των υδατοκαλλιεργειών στη χώρα μας θα πρέπει να κατορθώσουν να ερμηνεύσουν το δύσκολο και δυσπροσπέλαστο νομικό πλαίσιο για τις υδατοκαλλιέργειες.
Στο παρόν άρθρο, θα θέσουμε σε αδρές γραμμές, νομικά ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών.
Κατά πρώτον, εξακολουθεί να ισχύει ηυπ΄ αρ. 31722/4.11.2011 Απόφαση της Επιτροπής Συντονισμού της Κυβερνητικής Πολιτικής στον Τομέα του Χωροταξικού Σχεδιασμού και της Αειφόρου Ανάπτυξης (Β΄ 2505) «Έγκριση ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις υδατοκαλλιέργειες και της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού», αλλά και ειδικότερα νομοθετήματα και διοικητικές πράξεις, οι οποίες δεν κρίνεται σκόπιμο να αναπτυχθούν στο σημερινό άρθρο.
Τα Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Ειδικότερα, με τη ΣτΕ 4986/2014 κρίθηκε ότι οι κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 2742/1999 πράξεις έγκρισης ειδικών χωροταξικών σχεδίων (ΕΠΣΧΑΑ) υπόκεινται καταρχήν σε προσβολή με αίτηση ακυρώσεως, δεδομένου ότι επάγονται ευθέως έννομες συνέπειες και ειδικότερα, διότι νομική δεσμευτικότητα αναπτύσσουν όχι μόνο κατά την έγκριση ρυθμιστικών και γενικών πολεοδομικών σχεδίων και κάθε είδους σχεδίων χρήσεων γης, αλλά και κατά την έκδοση εγκρίσεων και αδειών για την εγκατάσταση και λειτουργία έργων ανάπτυξης των σχετικών παραγωγικών δραστηριοτήτων, τόσο οι γενικές κατευθύνσεις που περιέχονται στα ειδικά χωροταξικά σχέδια, αν και καταλείπουν ευρύτατη ευχέρεια κατά την εφαρμογή τους από τα αρμόδια όργανα της Διοίκησης, όσο και οι ειδικότερες ρυθμίσεις των ειδικών χωροταξικών σχεδίων, κατά τρόπον ώστε να μην ανατρέπονται οι βασικές επιλογές και η συνολική ισορροπία των σχεδίων αυτών.
Στόχοι του χωροταξικού σχεδιασμού
Σύμφωνα με τον παλαιότερα ισχύοντα ν. 2742/1999, ο χωροταξικός σχεδιασμός αποσκοπεί να συμβάλει «α. Στην προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, στη διατήρηση των οικολογικών και πολιτισμικών αποθεμάτων και στην προβολή και ανάδειξη των συγκριτικών γεωγραφικών, φυσικών, παραγωγικών και πολιτιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας. β. Στην ενίσχυση της διαρκούς και ισόρροπης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας και της ανταγωνιστικής παρουσίας της στον ευρύτερο ευρωπαϊκό, μεσογειακό και βαλκανικό της περίγυρο. γ. Στη στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής στο σύνολο του εθνικού χώρου …».
Η έγκριση των ειδικών χωροταξικών πλαισίων, άρα και αυτού για τις υδατοκαλλιέργειες, ανατίθεται, με τις παραπάνω διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 2742/1999, σε ένα ευρείας συνθέσεως συλλογικό κυβερνητικό όργανο, εξοπλισμένο με επιτελικού και αποφασιστικού χαρακτήρα αρμοδιότητες χωροταξικού σχεδιασμού, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η χάραξη της εθνικής χωροταξικής πολιτικής και η εποπτεία και αξιολόγηση της εφαρμογής της.
Προτεραιότητες και άξονες μελέτης για ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών
Στο πλαίσιο αυτό καθορίζονται από τη μελέτη οι περιοχές αυτές με βάση τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, τα δεδομένα του φυσικού περιβάλλοντος και τα δεδομένα που αφορούν στη συνύπαρξή τους με άλλες δραστηριότητες. Κατατάσσονται, δε, σε 4 κατηγορίες:
A) περιοχές ιδιαίτερα αναπτυγμένες που χρήζουν παρεμβάσεων βελτίωσης, εκσυγχρονισμού των υποδομών, προστασίας και αναβάθμισης του περιβάλλοντος,
B) περιοχές με σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης των θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών,
Γ) περιοχές με ιδιαίτερη ευαισθησία ως προς το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον στις οποίες απαιτείται προσαρμογή των όρων εγκατάστασης και λειτουργίας των μονάδων υδατοκαλλιέργειας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χώρου και του περιβάλλοντος και
Δ) Δυσπρόσιτες περιοχές με σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης των θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών.
Ωστόσο, στο άρθρο 5 του Ειδικού Πλαισίου προβλέπονται τα εξής ως προς τις «Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών Κατηγορίας Ε», που πρόκειται για μια εξαιρετική επιπρόσθετη κατηγορία, για τις οποίες έχουν αξιολογηθεί χωροταξικές, περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές παράμετροι, όπως και για όλες τις λοιπές κατηγορίες: «Πρόκειται για περιοχές με κατάλληλα χαρακτηριστικά, τα οποία ευνοούν την ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών, αλλά με ιδιαιτερότητες, που δεν επιτρέπουν τη δημιουργία συγκεντρώσεων και οργανωμένων ζωνών.
Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών
Τέλος, όπως επισημαίνεται στο έγγραφο 43632/752/2018 του ΥΠΕΝ (Προϋποθέσεις επέκτασης υφιστάμενων μεμονωμένων μονάδων υδατοκαλλιέργειας εντός Περιοχών Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΑΥ) Κατηγορίας Ε), Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑ) για τις υδατοκαλλιέργειες στοχεύει στον εξορθολογισμό της χωροθέτησης των υδατοκαλλιεργειών με ενίσχυση της οργανωμένης λειτουργίας των μονάδων έναντι της σημειακής χωροθέτησης και στη θέσπιση ειδικών όρων και περιορισμών χωροθέτησης των μεμονωμένων μονάδων. Οι περιπτώσεις μεμονωμένης χωροθέτησης υδατοκαλλιεργειών, εντός και εκτός Περιοχών Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΑΥ), είναι κατ’ εξαίρεση δυνατές υπό προϋποθέσεις.Σ’ αυτές τις περιοχές επιτρέπεται ο εκσυγχρονισμός και η επέκτασή των υφιστάμενων μονάδων ενώ η εγκατάσταση νέων μονάδων ή η μετεγκατάσταση μονάδων από άλλη ΠΑΥ, κρίνεται κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης και του όρους του παρόντος Ειδικού Πλαισίου.
Η έμφαση δίνεται στις ΠΟΑΥ (Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών). Στη χώρα μας υπάρχουν συγκεκριμένες εγκεκριμένες ΠΟΑΥ.
Για ειδικότερα ζητήματα, θα επανέλθουμε με νεότερα άρθρα.
