Κόλαφος κατά της διαχρονικής προσπάθειας της Διοίκησης να «τσιμεντώσει» το ρέμα της Πικροδάφνης είναι απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έκανε δεκτή την προσφυγή τριών φορέων και μιας κίνησης πολιτών, και ακύρωσε τους περιβαλλοντικούς όρους της διευθέτησης τμήματος του ρέματος, που είχε εγκρίνει το 2016 η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής. Περαιτέρω, το ΣτΕ δίνει τετράμηνη προθεσμία στη Διοίκηση να καταθέσει σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το σύνολο του ρέματος, να καταγράψει και να κατεδαφίσει τα αυθαίρετα κοντά ή μέσα στην κοίτη του και να μην εκδώσει νέες οικοδομικές άδειες στις παρόχθιες ζώνες.
Η απόφαση του Ε΄ τμήματος (αρ. 2313/2020) είναι μια νίκη όσων μάχονται από τη δεκαετία του ’80 για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης. Το δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης που κατέθεσαν από κοινού η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ο Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Αγριας Ζωής και η Κίνηση Πολιτών Ηλιούπολης, βάζοντας φρένο στην προσπάθεια της Περιφέρειας Αττικής να διευθετήσει το ρέμα με σειρά αντιπλημμυρικών έργων που θα οδηγούσαν ουσιαστικά στη μετατροπή του από φυσικό ρέμα σε ανοιχτό αγωγό ομβρίων. Οπως επισημαίνεται στην απόφαση, το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε ήδη από το 2008 ζητήσει (αρ. απόφασης 1242) να οριοθετηθεί το ρέμα στο σύνολό του, όχι για λόγους αντιπλημμυρικής προστασίας, αλλά «για να διασφαλιστεί η ακώλυτη λειτουργία του ως οικοσυστήματος». Και ζητάει από τη Διοίκηση να αποστείλει εντός τετραμήνου σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την οριοθέτηση του συνόλου του ρέματος.
Κατεδάφιση αυθαιρέτων
Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο δεν σταματά εκεί. Ζητάει να απαγορευθεί κάθε έργο και να μην εκδοθεί καμία οικοδομική άδεια σε οικόπεδα εντός των οριογραμμών του ρέματος. Και να καταγραφούν άμεσα όλες οι αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται εντός της ζώνης αυτής, να μην επιτραπεί η νομιμοποίησή τους, αλλά αντίθετα να δρομολογηθεί η κατεδάφισή τους. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μελέτη του υπουργείου Περιβάλλοντος (βάσει αεροφωτογραφιών του 1939), στην ιστορική κοίτη του ρέματος υπάρχουν σήμερα 41 πολυκατοικίες (3-7 ορόφων), 25 διώροφα κτίσματα, 85 μονοκατοικίες, 15 επαγγελματικοί χώροι, 11 βοηθητικοί χώροι, τρία γήπεδα μπάσκετ, δύο παιδικές χαρές, ένας φούρνος και ένα κέντρο νεότητας. Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα αυθαίρετα βρίσκονται στον Δήμο Αγίου Δημητρίου, καθώς και στο ανώτερο τμήμα του Παλαιού Φαλήρου. Επίσης, 48 τμήματα οδών διέρχονται μέσα από την ιστορική κοίτη, ενώ 62 οικοδομικά τετράγωνα έχουν επεκταθεί μέσα στα όριά της. Να σημειωθεί ότι το ΣτΕ απέρριψε το φθινόπωρο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο επιχειρήθηκε η οριοθέτηση τμήματος μόνο του ρέματος (από την Ηλιούπολη έως τις εκβολές) με την ίδια αιτιολογία.
«Πρόκειται για μια πολύ σημαντική απόφαση», εκτιμά ο Γιώργος Πολίτης, δικηγόρος των προσφευγόντων. «Το ΣτΕ παρέμεινε συνεπές στη νομολογία του, ζητώντας για πολλοστή φορά την ενιαία οριοθέτηση του ρέματος Πικροδάφνης, με έμφαση στη διατήρηση της φυσικής του μορφής. Περαιτέρω, είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι για πρώτη φορά το ΣτΕ ζητάει να μην επιτραπούν νέες οικοδομικές εργασίες και να καταγραφούν και να κατεδαφιστούν όλα τα αυθαίρετα, δηλαδή να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα προστασίας του. Νομίζω ότι στο παρελθόν το ΣτΕ εξάντλησε τη γενναιοδωρία του προς τη Διοίκηση, δίνοντας συνεχώς προθεσμίες για την εκπόνηση ενός Προεδρικού Διατάγματος για το σύνολο του ρέματος και πλέον δεν θα δεχθεί άλλες δικαιολογίες».
Γιώργος Λιάλιος
