Μια εξήγηση για την αδυναμία των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να συμφωνήσουν σε ενιαία μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας στην ενέργεια δίνουν πρόσφατα στοιχεία του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου (IW). Σύμφωνα με το IW, πριν από το κύμα αυξήσεων του τελευταίου εξαμήνου σε ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο, τα νοικοκυριά στην Γερμανία δαπανούσαν μόλις το 9% του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών (βενζίνη, ρεύμα, αέριο), ενώ στην Βουλγαρία το αντίστοιχο ποσοστό έφτανε το 26% και σε Ελλάδα και Ουγγαρία το 20%.
Το κόστος για τα νοικοκυριά
Ένα μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα δαπανά ένα στα πέντε ευρώ από το μηνιαίο εισόδημα για τη βενζίνη, το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο, την ίδια στιγμή που στην Νορβηγία το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 3,9%, στην Αυστρία 6,6% και στην Δανία 7,8%. Και όλα αυτά πριν από την έκρηξη τιμών που ξεκίνησε τον Ιούνιο και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Τα ελληνικά νοικοκυριά δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τα τσουχτερά τιμολόγια για τη θέρμανση και την ηλεκτρική ενέργεια. Τους τελευταίους μήνες καταγράφεται και σημαντική αύξηση στην τιμή των καυσίμων κίνησης. Επιπλέον, ελάχιστοι γνωρίζουν πως το νέο σχήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου (CO2) στους τομείς των μεταφορών και της θέρμανσης κτιρίων θα αυξάνεται σταδιακά με αποτέλεσμα να φουσκώσει ακόμα περισσότερο το ενεργειακό τους κόστος. Ταυτόχρονα, η έκρηξη του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας οδηγεί ήδη σε λουκέτα ή σε περιορισμό των ωρών λειτουργίας μεγάλες ή μικρότερες βιομηχανίες της Ε.Ε.
Καμπανάκι του Ευρωκοινοβουλίου
Δεν είναι τυχαίο πως, όπως αποκάλυψε προχθές το Reuters, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητάει από την Κομισιόν να επισπεύσει τις διαδικασίες για τη λειτουργία του πανευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης των φτωχών νοικοκυριών στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης. Η σύσταση του Ταμείου, που θα λειτουργούσε από το 2025, αλλά το Ευρωκοινοβούλιο ζητεί να ξεκινήσει από το 2024, είχε ανακοινωθεί μαζί με το νέο φιλόδοξο σχέδιο «Fit for 55» για τη μείωση εκπομπών CO2.
Το Ταμείο, που θα ξεκινήσει με προίκα 72 δισ. ευρώ, ανακοινώθηκε προκειμένου να αμβλυνθούν οι αντιδράσεις κρατών – μελών στο σχέδιο για την επέκταση του μηχανισμού δικαιωμάτων εκπομπών σε μεταφορές και θέρμανση που θα επιβαρύνει τα νοικοκυριά στην Ε.Ε. Στην πρόταση του Ευρωκοινοβουλίου προβλέπεται πως θα μπορεί να επιδοτεί και άμεσα τους λογαριασμούς ενέργειας στην Ε.Ε. αλλά μόνο για περίοδο τριών ετών. Κύριος στόχος του θα είναι η επιδότηση παρεμβάσεων ενεργειακής εξοικονόμησης, αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων και εγκατάστασης φορτιστών, φωτοβολταϊκών σε οροφές κατοικιών, κ.α.
Το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση έχει ήδη συστήσει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) μέσω του οποίου επιδοτούνται οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Το ΤΕΜ προς το παρόν χρηματοδοτείται μέσω των εσόδων από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων αλλά ήδη αναζητούνται πρόσθετες πηγές (ακόμα και ο κρατικές προϋπολογισμός) ώστε να ενισχυθεί το διαθέσιμο οπλοστάσιο.
Η ανησυχία στο κυβερνητικό στρατόπεδο συνδέεται με τις αναλύσεις, που πυκνώνουν τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με τις οποίες η έκρηξη τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα θα έχει διάρκεια και λόγω των δομικών αλλαγών στην αγορά ενέργειας. Σε πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) επισημαίνονταν πως η έκρηξη στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας το 2021, σε ποσότητα, ήταν η μεγαλύτερη της ιστορίας! Οι αναλυτές του διεθνούς οργανισμού προβλέπουν τριετή περίοδο υψηλών τιμών και αναταραχής. Ειδικά στην Ευρώπη τονίζουν πως η μέση τιμή χονδρικής στην ηλεκτρική ενέργεια στο τελευταίο τρίμηνο του 2021 ήταν περισσότερο από τέσσερις φορές υψηλότερη από το μέσο όρο της περιόδου 2015 – 2020…
Φώτης Κόλλιας
