Το ακριβό ρεύμα «ήρθε για να μείνει» στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη τουλάχιστον για ολόκληρο το 2022, εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, καθώς οι τιμές χονδρικής θα αποκλιμακωθούν μεν από τον επόμενο Απρίλιο, συγκριτικά με τα σημερινά δυσθεώρητα επίπεδα, ωστόσο δεν πρόκειται να επιστρέψουν στα νούμερα στα οποία διαμορφώνονταν πριν από την ενεργειακή κρίση.
Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2021 θα σηματοδοτήσει όντως το τέλος της τρέχουσας κρίσης – υπό την έννοια ότι οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας θα περιορισθούν πλέον αρκετά χαμηλότερα από τα σημερινά εξωπραγματικά νούμερα, που για παράδειγμα εκτίναξαν την ελληνική αγορά Επόμενης Ημέρας στα 228,87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα τον Νοέμβριο.
Η μείωση αυτή ωστόσο δεν σημαίνει ότι θα επανέλθουμε στα δεδομένα που ίσχυαν πριν ξεκινήσει το ανοδικό ράλι. Αντίθετα, όλα τα δεδομένα δείχνουν πως οι τιμές χονδρικής θα παγιωθούν τουλάχιστον όλο το επόμενο έτος αισθητά υψηλότερα, σε σχέση με ό,τι συνέβαινε πριν από την κρίση – αυξημένες περίπου κατά 35-40%, από έναν «ακριβό» μήνα εκείνης της περιόδου.
Πιο συγκεκριμένα, τα στελέχη του κλάδου προβλέπουν ότι η τιμή στην αγορά Επόμενης Ημέρας θα κινείται μετά το τέλος του πρώτου τριμήνου στα επίπεδα των 90 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Συγκριτικά, πριν από την κρίση, μία μέση μηνιαία τιμή της προημερήσιας αγοράς χαρακτηριζόταν υψηλή, αν άγγιζε τα 65 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Όπως είναι φυσικό, ανάλογη θα είναι η διακύμανση και των κυμαινόμενων τιμολογίων ηλεκτρισμού στη λιανική, τα οποία «ακολουθούν» τις διακυμάνσεις των χονδρεμπορικών τιμών.
Αιτίες φυσικό αέριο και ρύποι
Όπως συνέβη και με την εκρηκτική άνοδο των τιμών χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας, που καταγράφεται τώρα, έτσι και το πού θα φτάσει η αποκλιμάκωση από την άνοιξη θα εξαρτηθεί από τη διακύμανση των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου καθώς και των δικαιωμάτων ρύπων. Όσον αφορά το φυσικό αέριο, οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων στο hub της Ολλανδίας (TTF) δείχνουν μείωση από τον Απρίλιο, έναντι των συμβολαίων Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου, προεξοφλώντας ωστόσο ότι δεν θα επανέλθουν στα νούμερα που, για παράδειγμα, ίσχυαν στις αρχές του 2021.
Οι τιμές στο hub της Ολλανδίας αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα για το ότι βρισκόμαστε στην «καρδιά» της ενεργειακής κρίσης, με δεδομένο ότι η μεσοσταθμική τιμή των συμβολαίων Οκτωβρίου και Νοεμβρίου του TTF «έκλεισαν» στα 92,9 και 81,4 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, αντίστοιχα – αυξημένα 500% και πλέον έναντι των αντίστοιχων μηνών του 2020.
Σε αυτό το πλαίσιο, το γεγονός ότι τα προθεσμιακά συμβόλαια διαμορφώνονται στα επίπεδα των 45 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, από την επόμενη άνοιξη, προδιαγράφει μία σημαντική μείωση και του χονδρεμπορικού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, αν και μειωμένες, οι τιμές αυτές είναι υπερδιπλάσιες από τα συμβόλαια Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2021 (16,2 και 20,3 €/MWh αντίστοιχα) και βέβαια ακόμη υψηλότερες έναντι του 2020, όταν η πανδημία είχε καταβαραθρώσει το κόστος των φορτίων LNG.
Την ίδια στιγμή, η τιμή των δικαιωμάτων ρύπων καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, αγγίζοντας χθες ένα ακόμη «ιστορικό υψηλό», στα 81,60 ευρώ ανά τόνο. Όλες οι εκτιμήσεις αναλυτών συγκλίνουν στο γεγονός ότι ούτε το κόστος των δικαιωμάτων πρόκειται να επανέλθει στο προ της κρίσης επίπεδα, και σε τιμές 40 ευρώ ανά τόνο όπως π.χ. στις αρχές του έτους, αν δεν υπάρξει κάποια αρνητική εξέλιξη με την πανδημία, που θα προκαλέσει ξανά «φρένο» στην οικονομική δραστηριότητα.
Στα ίδια επίπεδα τον Δεκέμβριο η τιμή χονδρικής
Όσον αφορά τον μήνα που διανύουμε, οι εκτιμήσεις των αναλυτών είναι πως η τιμή χονδρικής θα παρουσιάσει οριακή μείωση έναντι του Νοεμβρίου (της τάξης του 5%), όταν είχε κλείσει στα 228,87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Ωστόσο, σε τόσο υψηλά επίπεδα που κινείται το χονδρεμπορικό κόστος, η ελάττωση αυτή δεν θα έχει κάποιο πρακτικό αντίκτυπο στις χρεώσεις των νοικοκυριών και επιχειρήσεων για τον Δεκέμβριο.
Σύμφωνα με το δελτίο του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας για τον Νοέμβριο, τον περασμένο μήνα ο όγκος των συναλλαγών στην αγορά Επόμενης Ημέρας ενισχύθηκε κατά 11% περίπου (από τις 4.172 στις 4.649 GWh). Κυρίαρχο καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής ήταν το φυσικό αέριο (με 39%), ενώ ακολούθησαν οι ΑΠΕ (με 28%), οι εισαγωγές (15%), ο λιγνίτης (7%) και τα υδροηλεκτρικά (3%).
Όσον αφορά τα μερίδια στην προμήθεια, η ΔΕΗ σημείωσε μικρή μείωση (στο 63,43% από 64,11% τον Οκτώβριο), με τους τρεις καθετοποιημένου Ομίλους να ενισχύουν τα ποσοστά τους σε φορτία. Έτσι, η Protergia άγγιξε το 7,29% (από 7,08%), η ΗΡΩΝ το 6,81% (από 6,58%) και η Elpedison το 6,26% (από 6,12%).
Ακολούθησαν οι NRG (4,45%), η Watt & Wolt (2,5%), η Αέριο Αττικής Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας (2,09%), η Volterra (2,08%), η Volton (1,46%) η ΚΕΝ (0,66%) και τα ΕΛΤΑ (0,3%).
Κώστας Δεληγιάννης
