Τα γεωχωρικά δεδομένα, η πληροφορία δηλαδή, που αφορά μία συγκεκριμένη τοποθεσία ή γεωγραφική περιοχή αποτελούν το «άλφα και το ωμέγα» για την υλοποίηση μίας επένδυσης ιδίως στην ενέργεια και στο περιβάλλον. Χωρίς δηλαδή, καλή γνώση των γεωλογικών δεδομένων (π.χ. προστατευμένες περιοχές, ανεμολογικά δεδομένα κτλ.) μία μεγάλης κλίμακας επένδυση δεν είναι δυνατόν να προχωρήσει. Γι’ αυτό το γεωλογικό υπόβαθρο θεωρείται ως το πιο αναγκαίο, γεωχωρικό επίπεδο, μετά το τοπογραφικό υπόβαθρο.
Μέχρι σήμερα, δεν έχει καταστεί εφικτή η ολοκληρωμένη απεικόνιση αυτού του είδους των δεδομένων με αποτέλεσμα οι επενδυτές να καλούνται να συνδέσουν μόνοι τους τα κομμάτια του παζλ, γεγονός που προκαλεί σημαντική καθυστέρηση σε μεγάλα έργα.
Η πλατφόρμα
Το διαχρονικό αυτό πρόβλημα επιδιώκουν να επιλύσουν η Κοινωνία της Πληροφορίας και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης που δρομολογούν τη δημιουργία μίας ενιαίας ψηφιακής υποδομής μέσω της οποίας θα είναι προσβάσιμα τα γεωχωρικά δεδομένα της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), δηλαδή του πρώην ΙΓΜΕ. Με στόχο να καταστούν διαθέσιμα τα πλούσια γεωλογικά δεδομένα που έχει η ΕΑΓΜΕ, που μετράει περισσότερα από 100 χρόνια ζωής, η Κοινωνία της Πληροφορίας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το τεύχος διακήρυξης του διεθνούς διαγωνισμού για τη δημιουργία πύλης ανοιχτών γεωεπιστημονικών δεδομένων (Geoportal). Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 3,8 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένων ΦΠΑ και δικαιώματος προαίρεσης αύξησης φυσικού αντικειμένου και υπηρεσιών συντήρησης.
Όπως αναφέρεται στην, υπό διαβούλευση, διακήρυξη, το Geoportal θα διαθέτει γεωδεδομένα σχετικά με την ενέργεια, την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία με την μορφή χαρτογραφικών υπηρεσιών παγκοσμίως ιστού (Web Map Service), του πρωτοκόλλου, δηλαδή, που έχει καθιερωθεί για την απεικόνιση γεωλογικών δεδομένων.
Το έργο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εκτός από τη δημιουργία πύλης γεωχωρικών δεδομένων ΕΑΓΜΕ, χαρτογραφικών υπηρεσιών, υπηρεσιών ευρετηρίου, τη ψηφιοποίηση της βιβλιοθήκης της ΕΑΓΜΕ, όπως και εφαρμογές εικονικής πλοήγησης. Το υλικό της βιβλιοθήκης της ΕΑΓΜΕ αποτελείται από 11 περίπου αδημοσίευτες μελέτες και σπάνιες εκδόσεις.
Το έργο πρόκειται να επιλύσει το πρόβλημα της έλλειψης διαθέσιμων γεωχωρικών δεδομένων τα οποία είναι χρήσιμα σε τομείς, όπως η ενέργεια, το περιβάλλον, μεγάλα τεχνικά έργα και κατασκευές. Αυτή τη στιγμή η πρόσβαση γίνεται μέσω αναλογικών γεωλογικών χαρτών ή σαρωμένων γεωλογικών χαρτών πράγμα που αναγκάζει τους ενδιαφερόμενους να αναπαράγουν την γραμμική πληροφορία.
Με άλλα λόγια, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, σε πολλές περιπτώσεις, οι επενδυτές καλούνται να προχωρήσουν σε σύνθεση διαγραμμάτων για να…αποκωδικοποιήσουν μία απάντηση από δημόσια υπηρεσία, ώστε να εντοπίσουν, για παράδειγμα, που είναι δυνατή η δημιουργία μίας μονάδας ιχθυοκαλλιέργειας.
Μετά την ολοκλήρωση της πλατφόρμας, θα υπάρχει μόνο ένα επίσημο γεωλογικό ψηφιακό υπόβαθρο διαθέσιμο στην Εθνική Πύλη Γεωχωρικών Πληροφοριών το οποίο θα διατίθεται, θα συντηρείται και θα αναθεωρείται από την ΕΑΓΜΕ.
«Θα πάψει πλέον η χώρα μας να αναπαράγει και να πληρώνει το ίδιο υπόβαθρο, όπως ακριβώς έγινε με τους ορθοφωτοχάρτες του κτηματολογίου», όπως αναφέρεται στη διακήρυξη του διαγωνισμού.
Εφαρμογές εικονικής πλοήγησης
Αυτού του είδους οι εφαρμογές αφορούν τα ηφαίστεια των οποίων ο αριθμός ήταν πολύ μεγάλος τα παλιά γεωλογικά χρόνια (δεκάδες εκατομμύρια χρόνια πριν).
Τα παλιότερα βρίσκονται στη ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Από εκεί σιγά-σιγά η ηφαιστειότητα μετακινείται προς το νότο, δημιουργώντας μεγάλο τμήμα των νησιών του Αιγαίου όπως της Λήμνου, της Λέσβου (όπου δημιούργησε και το απολιθωμένο δάσος), της Πάτμου.
Τα ενεργά ηφαίστεια σήμερα βρίσκονται σε μια ζώνη σε σχήμα τόξου που ξεκινά από τον ισθμό της Κορίνθου και φτάνει ως τη Νίσυρο, περνώντας από τη Μήλο και τη Σαντορίνη.
Σύμφωνα με το κείμενο της διακήρυξης, το μάγμα που γεννιέται κάτω από το νότιο Αιγαίο λόγω της υποβύθισης της Αφρικανικής λιθόσφαιρας, βρίσκει διεξόδους τα τελευταία πέντε εκατομμύρια χρόνια στον κόλπο του Σαρωνικού, όπου οικοδομεί το μεγαλύτερο μέρος της Αίγινας και τη χερσόνησο των Μεθάνων, στο κεντρικό Αιγαίο όπου οικοδομεί τα νησιώτικα συμπλέγματα της Μήλου και Σαντορίνης, και τέλος, στο ανατολικό Αιγαίο όπου δημιουργεί τη Νίσυρο με τις πέριξ αυτής νησίδες και μέρος της δυτικής Κω.
Τα ηφαίστεια που θεωρούνται σήμερα ενεργά και έδωσαν εκρήξεις στους ιστορικούς χρόνους είναι τα Μέθανα (το 230 π.Χ.), η Μήλος (αρχές της 1ης μ.Χ. χιλιετίας), η Σαντορίνη (10 ιστορικές εκρήξεις με τελευταία αυτή του 1950 στη Νέα Καμένη), και η Νίσυρος (1873-1874 και 1887).
Οι εφαρμογές εικονικές περιήγησης αφορούν τα ηφαίστεια σε Μέθανα, Μήλο, Κίμωλο και Σαντορίνη.
Μέσω μίας ακόμη εφαρμογής εικονικής πλοήγησης θα ψηφιοποιηθούν τα εκθέματα του Μουσείου της ΕΑΓΜΕ στο οποίου τους χώρους θα καθίσταται δυνατή η εικονική περιήγηση σε 360 μοίρες. Οι εφαρμογές που θα δημιουργηθούν περιλαμβάνουν και τη δημιουργία δυναμικού γεωλογικού χάρτη, καταστροφικών φαινομένων και δεδομένων θερμοκρασίας και πίεσης.
Επίσης, θα δημιουργηθεί ευρετήριο μεταδεδομένων (υπηρεσίες καταλόγου) που θα εντάσσεται στην Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών (ΕΥΓΕΠ). Έτσι, κάποιος θα είναι σε θέση να ψάξει κατά γεωγραφική περιοχή και υποπεριοχή, γεωγραφικό μήκος-πλάτος, αλλά και μέσω διαδραστικού χάρτη.
Για την ολοκλήρωση του έργου υπολογίζεται ότι θα απαιτηθούν 18 μήνες, με τον ανάδοχο του έργου να εκτιμάται ότι θα επιλεγεί μέσα στο 2022.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΕΛΕΒΕΓΚΟΣ
