Με «βραδυφλεγή βόμβα» στα θεμέλια της αγοράς ακινήτων και της οικοδομικής δραστηριότητας φαντάζει η κατακόρυφη αύξηση του κόστους κατασκευής τους τελευταίους μήνες. «Υπολογίζουμε ότι το κατασκευαστικό κόστος έχει αυξηθεί πάνω από 35% τον τελευταίο χρόνο. Αν δεν επιμεριστεί η πρόσθετη αυτή επιβάρυνση μεταξύ όλων των εμπλεκομένων (π.χ. επενδυτές, κατασκευαστές, προμηθευτές υλικών και τελικοί χρήστες), είναι δεδομένο ότι θα σταματήσουν πολλές επενδύσεις το προσεχές διάστημα. Hδη ξαναγράφονται από την αρχή όλα τα επιχειρηματικά πλάνα που έχουν εκπονηθεί», ανέφερε χθες στο πλαίσιο του Executive Leaders’ Meeting, του φετινού συνεδρίου ακινήτων Prodexpo 2021, ο Πάνος Παναγιωτίδης, γενικός διευθυντής εργασιών της Dimand Real Estate, η οποία σήμερα διαθέτει επτά εργοτάξια σημαντικών έργων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Πιθανός εκτροχιασμός νέων επενδύσεων για αναπτύξεις ακινήτων και αναπλάσεις περιοχών θα ήταν ένα σημαντικό πισωγύρισμα για την κτηματαγορά, σε μια περίοδο που αναμένεται ότι έχει εισέλθει σε έναν νέο κύκλο ανάπτυξης.
Μάλιστα, όπως σημείωσε χθες ο Γιάννης Ορφανός, διευθύνων εταίρος της Arbitrage Real Estate, χρειαζόμαστε πολλά μικρότερα «Ελληνικά», δηλαδή όχι μόνο νέα κτίρια, αλλά κυρίως νέες αστικές αναπλάσεις, που να διαμορφώσουν νέες γειτονιές στην πόλη. «Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά και παλιά βιομηχανικά κτίρια κατά μήκος του άξονα της οδού Πειραιώς, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, γενικός διευθυντής της Δανός-BNP Paribas Real Estate, σημειώνοντας ότι «η αγορά χρειάζεται μεγάλες νέες αναπτύξεις, όπως η ανάπτυξη στα πρώην Κτήματα Καμπά και το Θριάσιο Πεδίο, καθώς είναι πολύ δύσκολο να εξασφαλιστούν τα απαιτούμενα κεφάλαια για την αναβάθμιση του υφιστάμενου αποθέματος παλαιών κτιρίων».
Η «δίψα» των επενδυτών για νέα έργα, μετά την υποεπένδυση των προηγούμενων 10 ετών σε όλες τις κατηγορίες ακινήτων (από κτίρια γραφείων μέχρι κατοικίες και από εμπορικά κέντρα μέχρι logistics), είναι πάντως δεδομένη. Oπως ανέφερε χθες ο Αζίζ Φράνσις, διευθύνων σύμβουλος του επενδυτικού fund Brooklane Capital, «η ελληνική αγορά προσφέρει πολύ μεγάλες ευκαιρίες ύστερα από ένα κώμα 10 χρόνων. Οι επενδύσεις σήμερα γίνονται όχι μόνο επειδή η Ελλάδα έχει καλές τιμές, αλλά επειδή διαθέτει πολλά ενδιαφέροντα ακίνητα». Ωστόσο, το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι ακριβώς οι δυσκολίες των εγχώριων επιχειρηματιών να ανταποκριθούν στη ζήτηση των ξένων επενδυτών, αν και ο κ. Αζίζ εκτίμησε ότι αυτό είναι κάτι που θα ξεπεραστεί, καθώς έχει βελτιωθεί σημαντικά και η ποιότητα της συνεργασίας μεταξύ επενδυτών και επιχειρηματιών, που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη ακινήτων.
Αισιόδοξος για την πορεία της αγοράς ακινήτων εμφανίστηκε και ο Φώτης Γιόφτσος, διευθύνων σύμβουλος της Ten Brinke Hellas, ελληνικής θυγατρικής του ομώνυμου ολλανδικού ομίλου ανάπτυξης ακινήτων. «Επί χρόνια δεν επενδύαμε στην ελληνική αγορά επειδή βλέπαμε ότι δεν δικαιολογούνταν οι αξίες που υπήρχαν στην αγορά. Ηρθαμε το 2006 και πρωτοεπενδύσαμε το 2013. Σήμερα η εικόνα είναι διαφορετική. Εκτιμώ ότι τα επόμενα χρόνια θα δούμε μια υγιή αύξηση τιμών που θα ακολουθεί τους κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης.
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Ανδρίτσο, διευθύνοντα σύμβουλο της Cerved Property Services, «έχει πλέον ολοκληρωθεί η πτώση των τιμών. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξαναγίνει η κτηματαγορά η ατμομηχανή της οικονομίας. Μπορεί να βρει τη θέση της και να χρηματοδοτηθεί με το μερίδιο που της αναλογεί, χωρίς όμως ο ρόλος της να είναι κυρίαρχος για την ανάπτυξη της οικονομίας. Μόνο με τον τρόπο αυτό θα αποφύγουμε νέες φούσκες στο μέλλον».
Νίκος Ρουσάνογλου
