Ενίοτε στην πράξη, αντί να έχει χορηγηθεί ΑΕΠΟ και να είναι επιβεβλημένη η αίτηση ακύρωσης εναντίον της, όταν είναι νομικά πλημμελής για διαφόρους λόγους, η αρμόδια αρχή ΑΡΝΕΙΤΑΙ να χορηγήσει αυτές τις διοικητικές πράξεις.
Η περιβαλλοντική αδειοδότηση ρυθμίζεται πλέον από τον Ν. 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως ισχύει, μετά και τις αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων γίνεται με βάση τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Συνεπώς διακρίνονται νομοθετικές κατηγορίες, ανάλογα με τη σοβαρότητα και την έκταση των επιπτώσεων που επιφέρουν στο περιβάλλον.
Θεμέλια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης θεωρείται η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (εφεξής ΜΠΕ) από τον φορέα σχεδιασμού και υλοποίησης του έργου.
Τα έργα διακρίνονται σε κατηγορία Α (Α1 και Α2) και Β, αναλόγως των συνεπειών τους στο περιβάλλον:
- Έργα/δραστηριότητες κατηγορίας Α1: Αρμόδια αρχή για την έκδοση ΑΕΠΟ είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ενώ με ΥΑ του Υπουργού Περιβάλλοντος εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι.
- Έργα/δραστηριότητες κατηγορίας Α2: Αρμόδια αρχή για την έκδοση ΑΕΠΟ είναι η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
- Κατηγορία Β: Δεν απαιτείται η εκπόνηση ΜΠΕ, αλλά τα έργα υπόκεινται σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ) που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των απαιτούμενων αδειών.
Τι είναι η ΑΕΠΟ (Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων);
Με την ΑΕΠΟ (ατομική διοικητική πράξη) επιβάλλονται προϋποθέσεις, όροι, περιορισμοί και διαφοροποιήσεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας, ιδίως ως προς τη θέση, το μέγεθος, το είδος, την εφαρμοζόμενη τεχνολογία και τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά. Επίσης, επιβάλλονται τυχόν αναγκαία επανορθωτικά ή προληπτικά μέτρα και δράσεις παρακολούθησης των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων ή και αντισταθμιστικά μέτρα. Οι όροι αφορούν κατά σειρά προτεραιότητας στην αποφυγή ή ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων ή στην επανόρθωση ή αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
Η ΑΕΠΟ εκδίδεται ως εξής για τις επιμέρους κατηγορίες έργων:
Α1: Έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την παρέλευση της προθεσμίας του σταδίου εε) ή απόφασης απόρριψης, αν η αρμόδια αρχή κρίνει αιτιολογημένα ότι, οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προτεινόμενου έργου ή της δραστηριότητας είναι εξαιρετικά σημαντικές ακόμη και μετά την πρόβλεψη ειδικών όρων και περιορισμών, καθώς και μετά την αντιστάθμισή τους.
Α2: Έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την παρέλευση της προθεσμίας του σταδίου ε) ή απόφασης απόρριψης, αν η αρμόδια αρχή κρίνει αιτιολογημένα ότι, οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προτεινόμενου έργου ή της δραστηριότητας είναι εξαιρετικά σημαντικές ακόμη και μετά την πρόβλεψη ειδικών όρων και περιορισμών, καθώς και μετά την αντιστάθμισή τους.
Όσες επιμέρους διαφορές και αν έχουν οι επιμέρους κατηγορίες έργων, τονίζεται πως η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή διενεργεί έλεγχο πληρότητας του συμπληρωμένου φακέλου εντός αποκλειστικής προθεσμίας πέντε ημερών και είτε προχωρά στα επόμενα στάδια είτε απορρίπτει τον φάκελο εάν διαπιστωθούν ελλείψεις. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής έχει ως συνέπεια να θεωρείται ο Φάκελος πλήρης.
Είναι υποχρεωτική η έκδοση ΑΕΠΟ;
Υπό προϋποθέσεις, ποικίλλουσες ανά κατηγορία έργου, η απάντηση είναι πως η Αρχή απλώς υποχρεούται να ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΑ για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από το σχεδιαζόμενο έργο, εφόσον έχουν διενεργηθεί τα προηγούμενα στάδια περιβαλλοντικής αδειοδότησης και δόθηκε εν πολλοίς «θετικό» πόρισμα σε αυτά.
Πώς προστατεύεται ο ιδιώτης ή η επιχείρηση από την άρνηση της Διοίκησης;
Αφού διενεργηθεί η μελέτη του φακέλου από τον εξειδικευμένο δικηγόρο και μηχανικό και διαπιστωθεί ότι όντως η Διοίκηση αρνείται να εκδώσει την ΑΕΠΟ και δεν αιτιολογεί τη θέση της, μπορεί να ασκηθεί κατά πρώτον διοικητική προσφυγή.
Αν δεν τελεσφορήσει αυτή, αρμόδιο είναι το Συμβούλιο της Επικρατείας, με αίτηση ακυρώσεως κατά της άρνησης έκδοσης.
Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος Περιβαλλοντικού-Πολεοδομικού Δικαίου & Δικαίου της Ενέργειας,
Υπ. Δρ. Νομικής ΕΚΠΑ
panagiotisgln@gmail.com, www.pgalanislaw.gr
