Οι περιοχές τις οποίες οι δήμοι επιχείρησαν ανεπιτυχώς να πολεοδομήσουν τα προηγούμενα χρόνια και αποτυπώθηκαν στους δασικούς χάρτες με κίτρινο περίγραμμα δεν μπορούν να εξαιρεθούν από τη δασική νομοθεσία. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική τη σχετική ρύθμιση του ν.4685/20, επιστρέφοντας έτσι προς ανάρτηση και εξέταση από τις υπηρεσίες αυτές τις περιοχές (συνήθως περιοχές αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις, τις οποίες οι δήμοι προσπαθούσαν εκ των υστέρων να εντάξουν στο σχέδιο πόλης).
Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη –και σχεδόν η μόνη–από τις αλλαγές στις οποίες θα υποχρεωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος, όπως προκύπτει από τη δημοσίευση των δύο πολυαναμενόμενων αποφάσεων της Ολομέλειας (1364 και 1365/21) του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου. Κατά τα λοιπά, το ΣτΕ δίνει «συγχωροχάρτι»σε σειρά παρανομιών και παρατυπιών των προηγούμενων ετών, κρίνοντας συνταγματικές τις σχετικές ρυθμίσεις, ενώ ανοίγει παράθυρο για επέκταση ανάλογων εξαιρέσεων από τη δασική νομοθεσία για τους δασωμένους αγρούς. Κρίνοντας τις προσφυγές του ΓΕΩΤΕΕ και πέντε μη κυβερνητικών οργανώσεων (WWF, Greenpeace, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Καλλιστώ), το Συμβούλιο της Επικρατείας έκανε δεκτές μόνο δύο από τις πολλές αιτιάσεις που υποβλήθηκαν. Πιο συγκεκριμένα:
• Οι δασικοί χάρτες δεν μπορούν να συμπεριλάβουν εκτάσεις που άλλαξαν χρήση «δυνάμει έγκυρης πολιτειακής πράξης»δηλαδή κάποιας απόφασης δημόσιας υπηρεσίας). «Η απεικόνιση των εκτάσεων αυτών στους δασικούς χάρτες ως δασικών θα περιόριζε τη χρηστικότητα του Δασολογίου ως σημείου αναφοράς για τη χάραξη των δημοσίων πολιτικών, κυρίως δε της προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων» αναφέρει.
• Οσον αφορά τις δασικές εκτάσεις που μετατράπηκαν σε αγροτικές πριν το 1975, και τις οποίες ο 4685/20 εξαίρεσε από τις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, οι αποφάσεις αναφέρουν ότι η εκχέρσωσή τους με βάση διοικητικές πράξεις «δεν συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή του δασικού προορισμού και χαρακτήρα των εκτάσεων» Το Δημόσιο δεν μπορεί σήμερα να επιδιώξει την ανατροπή των πραγματικών καταστάσεων που έγιναν με βάση διοικητικές πράξεις, ακόμα κι αν αυτές ήταν παράτυπες ή λανθασμένες, καθώς αυτό θα οδηγήσει «σε αναμόχλευση ανυπολόγιστου αριθμού εννόμων πράξεων»
• Οσον αφορά το πλήθος των διοικητικών πράξεων, όπως οι πράξεις εποικισμού και αναδασμών, σε εφαρμογή του 4685/20, το ΣτΕ αποφάσισε ότι νομίμως έγιναν αποδεκτές για την εξαίρεση εκτάσεων από τις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
• Απορρίπτεται το επιχείρημα ότι η αναθεώρηση του συνόλου των δασικών χαρτών, ακόμα και των κυρωμένων, «γυρίζει στο σημείο μηδέν»την υπόθεση, γιατί «είναι σε αρμονία με το Σύνταγμα, εξυπηρετεί την ακρίβεια, αξιοπιστία και εφαρμοστικότητά τους» η δε καθυστέρηση που αυτή προκαλεί «πρέπει να σταθμιστεί με την επιτάχυνση της διαδικασίας κύρωσής τους»λόγω της μείωσης των αντιρρήσεων.
• Για τις βιομηχανικές περιοχές που εξαιρέθηκαν ακόμα κι αν δεν είχαν πράξη χαρακτηρισμού, αλλά άλλα πληροφοριακά έγγραφα, υποστηρίζει ότι αυτό καλώς έγινε, καθώς σε κάθε περίπτωση «δεν απαλλάσσει τον ενδιαφερόμενο από την υποχρέωση να εφοδιαστεί με τις αναγκαίες άδειες της βιομηχανικής και οικοδομικής νομοθεσίας» άρα… δεν πειράζει αφού αδειοδοτήθηκε κατά τα λοιπά.
• Το ΣτΕ δέχεται έως και τη χρήση του πληροφοριακού συστήματος του ΟΠΕΚΕΠΕ, παρότι αυτό δεν εξέταζε την τήρηση ή μη της δασικής νομοθεσίας, κρίνοντας ότι ακόμα κι αν το αρχείο είναι αναξιόπιστο «αυτό δεν καθιστά ανίσχυρη τη χρησιμοποίησή του» Με τον τρόπο αυτόν επικυρώνεται η μαζική εξαίρεση από τη δασική νομοθεσία εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων παράνομα εκχερσωμένων εκτάσεων, που όμως επιδοτούνταν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Σε δύο σημεία το ΣτΕ έκανε δεκτά τα επιχειρήματα των προσφευγόντων:
• Εκρινε αντισυνταγματική τη ρύθμιση που εξαιρούσε από τη δασική νομοθεσία τις εκτάσεις με κίτρινο περίγραμμα, αυτές δηλαδή στις οποίες η ένταξη στο σχέδιο πόλης δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί. Οπως αναφέρει, «οδηγεί στην εξαίρεση από τη δασική νομοθεσία εκτάσεων εντός των οποίων δεν έχει εξακριβωθεί ότι ιδρύθηκαν και λειτουργούν έστω και νομιμοφανείς οικισμοί»
• Εκρινε αντισυνταγματική την εξαίρεση από τη δασική νομοθεσία εκτάσεων με οικοδομικές άδειες από το 1975 έως το 2011. «Η αποσύνδεση από τη δασική νομοθεσία εκτάσεων που διατηρούν σήμερα δασική μορφή και παραμένουν αδόμητες, επειδή έχει εκδοθεί προ δεκαετίας ή και περισσότερο οικοδομική άδεια, η ισχύς των οποίων έχει παραταθεί, υπερβαίνει το τασσόμενο από το Σύνταγμα όριο θεμιτής υποχώρησης της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος»
Γιώργος Λιάλιος
